Elektrofiziološko ispitivanje srca

Kada se provodi elektrofiziološko ispitivanje?

Elektrofiziološkim ispitivanjem utvrđuje se uzrok, ishodište i mehanizam nastanka aritmija, ali i najbolji način liječenja istih. Uz to se često radi radiofrekventna ablacija kojom se uspješno sprečavaju ponovna javljanja aritmija, a time i simptomi bolesti. Takvim bolesnicima većinom više nisu potrebni lijekovi protiv aritmija.

Kandidati za elektrofiziološko ispitivanje su bolesnici s poznatim supraventrikulskim i ventrikulskim aritmijama radi dodatne dijagnostike ili radiofrekventne ablacije. Ista se koristi i za dijagnostiku potencijalnih aritmija kod bolesnika sa simptomima (palpitacije, omaglice, gubici svijesti) kod kojih aritmije nisu dokazane neinvazivnim metodama.

Najčešće aritmije koje se liječe radiofrekventnom ablacijom

Supraventrikulske tahikardije (''kružne tahikardije'') su dugo vremena bile najčešće aritmije koje su liječene radiofrekventnom ablacijom. Kod ovih aritmija postoji dodatni električni snop u srcu koji provodi električne impulse te omogućuje kruženje aritmije (kroz normalni provodni sustav i dodatni snop). Dodatni snop može biti bilo gdje u srcu (akcesorni put) ili u blizini normalnog provodnog sustava (spori put). Ablacijom dodatnog snopa prekida se mogućnost ''kruženja'' pa shodno tome i nastanka tahikardije.

Fibrilacija atrija se unazad nekoliko godina kod sve vise bolesnika liječi radiofrekventnom ablacijom ušća plućnih vena koje se pokazalo kao ishodište fibrilacije atrija.

Undulacija atrija se uspješno liječi ablacijom kavotrikuspidalnog istmusa (anatomsko područje u desnom atriju koje omogućava kruženje aritmije unutar desnog atrija).

Ventrikulske ekstrasistole i tahikardije karakterizirane su strukturno zdravim srcem te ekstrasistolama i/ili tahikardijama iz izlaznog dijela lijeve i desne klijetke. U bolesnika sa strukturnim bolestima srca ili ishemijskom bolestima srca koji imaju ventrikulske poremećaje ritma danas se također može učiniti elektrofiziološko ispitivanje i radiofrekventna ablacija; ipak, radi se o duljoj i kompliciranijoj proceduri s obzirom da je ishodište aritmije u takvih bolesnika veće područje unutar srčanih klijetki.

Tijek postupka

Radi elektrofiziološkog ispitivanja pacijent se prima u bolnicu, najčešće dan ranije. Procedura se izvodi u sali za elektrofiziološko ispitivanje srca u lokalnoj anesteziji uz blagu sedaciju, a u slučaju potrebe i u općoj anesteziji. Postupak izvodi liječnik kardiolog-elektrofiziolog. Kroz preponske vene (povremeno se koristi i jedna potključna vena), a u slučaju potrebe pristupa lijevoj strani srca povremeno i kroz arteriju postavljaju se posebni kateteri (elektrode) u srčane šupljine. Te elektrode omogućuju snimanje električnih potencijala unutar srca te izazivanje aritmija.

Nakon postavljanja dijagnoze, u istom aktu liječnik može provesti i radiofrekventnu ablaciju. Sama procedura nije bolna, međutim prilikom primjene lokalne anestezije u preponi i kasnije tijekom ablacije bolesnik može osjetiti nelagodu u preponi, odnosno u prsnom košu. Po završetku procedure vade se kateteri te se ručnom kompresijom zaustavlja krvarenje iz mjesta punkcije u preponama. Nakon provedenog postupka bolesnik mora mirovati 6-8 sati, a u slučaju pristupa putem arterije taj se period produljuje na 12-24 sata. Nakon 1-2 dana bolesnik se otpušta iz bolnice s preporukama za terapiju i daljnjim uputama za redovite kontrole.

Uspješnost radiofrekventne ablacije

Uspješnost postupak ovisi o vrsti aritmije te prisutnosti strukturne bolesti srca. Kod ''kružnih'' supraventrikulskih tahikardija uspješnost je nerijetko veća od 95 posto, dok kod undulacije atrija ona iznosi oko 90 posto. Kod bolesnika s fibrilacijom atrija uspješnost nakon jedne ablacije varira između 50 i 80 posto te primarno ovisi o prisutnosti strukturne bolesti srca i trajanju fibrilacije atrija. Kod ventrikulskih aritmija koje nastaju kod bolesnika bez strukturne bolesti srca ablacija je uspješna u 90 posto slučajeva, dok kod onih sa značajnom strukturnom i ishemijskom bolesti srca iznosi od 50 do 75 posto.

Rizici i komplikacije

Kao i kod svakog invazivnog postupka, i u ovom slučaju postoje određeni rizici. Ukupne komplikacije kod elektrofizioloških ispitivanja iznose 1-2 posto, što uključuje krvarenje na mjestu punkcije, alergiju na lokalnu anesteziju ili kontrast, pa sve do opasnijih komplikacija kao što je oštećenje normalnog provodnog sustava ili perforacija srca. Komplikacije kod ablacije fibrilacije atrija i ventrikulskih tahikardija kod strukturno bolesnog srca su nešto češće, prvenstveno zbog kompleksnije procedure kao i već prethodno prisutne strukturne bolesti srca. Važno je napomenuti da su ozbiljne komplikacije kod ablacije supraventrikulskih tahikardija izuzetno rijetke te se javljaju u manje od 0,1 posto slučajeva.